Πόσο συχνά θέλουμε να έχουμε τον απόλυτο έλεγχο της καθημερινότητάς μας, της ζωής μας και του μέλλοντος;
Η απάντηση είναι πολύ συχνά. Ο παντοδύναμος έλεγχος είναι από τις πρωτογενείς άμυνες της προσωπικότητας. Σύμφωνα με τους ψυχαναλυτές, διαμορφώνεται πολύ νωρίς στη ζωή του παιδιού, την περίοδο που δεν έχει γίνει ο διαχωρισμός του εσωτερικού από τον εξωτερικό κόσμο. Το παιδί νιώθει να επηρεάζει συνολικά την εξωτερική πραγματικότητα διότι «έχει τον έλεγχο». Κάθε ανάγκη ή επιθυμία του ικανοποιούνται άμεσα από τον ενήλικα που το φροντίζει.
Στην ενήλικη ζωή, ο παντοδύναμος έλεγχος εκδηλώνεται ως άμυνα για να διαχειριστούμε κυρίως το άγχος μας.
Από τα πιο κλασικά παραδείγματα της καθημερινότητας είναι ο χώρος εργασίας. Πολύ συχνά ακούμε ότι υψηλόβαθμα στελέχη ασκούν με απότομο και αυταρχικό τρόπο την εξουσία τους μη σεβόμενα τα όρια των υφισταμένων. Όταν οι επιθυμίες τους δεν ικανοποιηθούν με τον τρόπο που επιθυμούν, δεν αντέχουν την ματαίωση και δεν μπορούν να διαχειριστούν τον θυμό τους, με γνωστές συνέπειες. Η «φαντασίωση μιας παντοδύναμης θέσης και ελέγχου» είναι έντονη και άκαμπτη σε μια τέτοια περίπτωση.Ακόμα, σε ακραίες συνθήκες, όπως π.χ. απώλεια από θάνατο αγαπημένου προσώπου, αυτόματα σκεφτόμαστε «αν είχα λειτουργήσει αλλιώς, θα ζούσε», ωσάν να περνάει αποκλειστικά από το δικό μας χέρι. Η δυσκολία είναι στην ουσία να αποδεχτούμε ότι δεν ευθυνόμαστε για όλα και ο έλεγχος που εν τέλει έχουμε στις καταστάσεις είναι πολύ μικρότερος από αυτό που νομίζουμε.
Η αποδοχή αυτή είναι δύσκολη, αλλά σωτήρια και ανακουφιστική στο τέλος.
